Mam zamiar kupić używany samochód. Co powinna zawierać umowa sprzedaży samochodu i kto jest zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, kupujący czy sprzedający? – pyta czytelnik „Sztafety”.
Na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że spisanie umowy kupna-sprzedaży to dość prosta sprawa. Gotowe wzorce umowy sprzedaży można znaleźć w Internecie. Jednak podczas ich wypełniania należy zachować szczególną ostrożność oraz ewentualnie zawrzeć w nich dodatkowe zapisy. Jeden z najczęściej popełnianych błędów, to brak na umowie sprzedaży samochodu podpisu jednego ze współwłaścicieli pojazdu, w sytuacji, gdy samochód stanowi współwłasność dwóch osób.
Kupując samochód należy pamiętać, że może być on własnością kilku osób. Jeżeli zatem nie zwrócimy na to uwagi i w umowie sprzedaży zostanie wpisana jako sprzedający jedna osoba, to wydział komunikacji nie zarejestruje samochodu. Warto pamiętać, że przy sprzedaży samochodu nie muszą być obecni wszyscy jego właściciele, wystarczy, że jeden ze współwłaścicieli uzyska od pozostałych współwłaścicieli upoważnienie do zawarcia w ich imieniu umowy sprzedaży.
Jak zatem upewnić się, że samochód jest własnością jednej czy też kilku osób? Otóż należy sprawdzić dowód rejestracyjny samochodu. Właściciel i współwłaściciele wpisani są do dowodu rejestracyjnego samochodu.
Może też się zdarzyć, że wprawdzie samochód jest własnością jednej osoby, a sprzedaje go inna osoba, która powołuje się na to, że jest upoważniona przez właściciela samochodu, który akurat przebywa za granicą. W takiej sytuacji, niezbędne jest upoważnienie właściciela pojazdu, uprawniające taką osobę do sprzedaży samochodu i to sporządzone najlepiej w formie aktu notarialnego.
Co powinno być w umowie sprzedaży?
Umowę sprzedaży należy sporządzić w dwóch egzemplarzach, jeden dla sprzedającego, a drugi dla kupującego. W umowie sprzedaży należy koniecznie wpisać datę zawarcia umowy kupna samochodu. Warto też zadbać o to, aby wpisać również godzinę wydania samochodu. Jest to istotne o tyle, że jeżeli poprzedni lub nowy właściciel zostanie zatrzymany do kontroli drogowej, bądź też zostanie sfotografowany przez fotoradar, to łatwiej będzie ustalić, kto popełnił w tym czasie wykroczenie. W umowie warto też wpisać opis stanu technicznego samochodu. Jeżeli kupujemy samochód sprowadzany z zagranicy przez osoby trudniące się sprowadzaniem samochodów, to pamiętajmy o tym, aby nie godzić się na to, aby w umowie sprzedaży jako sprzedający widniała osoba wpisana w zagranicznym dowodzie rejestracyjnym. W takiej sytuacji, na nowym kupującym ciąży obowiązek zapłaty podatku akcyzowego. Poza tym, w przypadku problemów z samochodem, może okazać się, że nie ma możliwości jego zwrotu.
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Jeżeli kupujemy samochód od osoby prywatnej, to kupujący musi zapłacić w urzędzie skarbowym podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Podatek od czynności cywilnoprawnych trzeba zapłacić w ciągu 14 dni od daty podpisania umowy kupna-sprzedaży bezpośrednio w kasie urzędu skarbowego, bądź na rachunek bankowy. PCC wynosi 2 proc. wartości rynkowej samochodu. Wartość rynkowa to najbardziej prawdopodobna kwota, jaką należy zapłacić za określony pojazd na wolnym rynku. Kwotę tę ustala się na podstawie specjalnych katalogów lub programów komputerowych, a uwzględnia ona m.in. przebieg auta, jego wyposażenie, datę pierwszej rejestracji.
Dość często się zdarza, że sprzedający lub kupujący prosi o wpisanie w umowie niższej ceny niż faktycznie zapłacona. Najczęściej przyczyną tego stanu rzeczy jest chęć uniknięcia podatku dochodowego lub chęć obniżenia, albo nawet całkowitego ominięcia zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeśli urząd skarbowy uzna, że cena samochodu została zaniżona, gdyż naliczyliśmy go od zaniżonej ceny, to ma prawo zażądać dopłaty i wówczas trzeba będzie zapłacić wyższy podatek. Z decyzją urzędu skarbowego o ustaleniu wyższej wartości samochodu można się zgodzić lub nie. Jeżeli nie kwestionujemy ustaleń urzędu skarbowego, to trzeba zrobić korektę deklaracji i dopłacić podatek. Jeżeli jednak nie zgadzamy się z decyzją urzędu skarbowego i ją kwestionujemy, to urząd skarbowy może wystąpić o opinię biegłego co do ustalenia wartości pojazdu. Jeśli wartość określona w opinii będzie różniła się o więcej niż 33 proc. od wartości podanej przez nas w deklaracji, to wówczas poniesiemy koszty opinii i w dodatku będziemy musieli zrobić korektę deklaracji i dopłacić podatek. Jeżeli nie zgadzamy się z opinią biegłego, gdyż np. biegły przy ustalanie wartości rynkowej samochodu nie uwzględnił np. stanu technicznego samochodu, to można samemu zamówić u rzeczoznawcy wycenę wartości samochodu. Jednakże, ze względu na koszty opinii, warto to zrobić w przypadku samochodów o znacznej wartości. Jeśli nie dojdziemy do porozumienia z urzędem, pozostaje odwołanie się do Izby Skarbowej, a następnie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Należy pamiętać, że jeżeli kupujący nie zapłaci podatku od czynności cywilnoprawnych w ciągu 14 dni od daty wskazanej w umowie kupna-sprzedaży, może zostać ukarany przez urząd skarbowy. Należy też pamiętać o tym, że jeżeli sprzedający samochód był jego właścicielem krócej niż pół roku od jego nabycia (kupna, otrzymania w spadku, itp.), to ma obowiązek dokonać rozliczenia sprzedaży w urzędzie skarbowym. Dochód lub stratę należy wpisać w zeznaniu rocznym, które składa się do końca kwietnia następnego roku po sprzedaży samochodu.
Bożena Kolba
