– Nie mogę znaleźć zarobków za lata 1959–80. Firma, w której byłem zatrudniony, już nie istnieje. Co mam robić?
– Dokumenty o zarobkach osiąganych do 1980 roku mogły być zniszczone, w związku z upływem – wyznaczonego przepisami – okresu ich przechowywania. Może pan zgłosić się do jednostki ZUS, która pomoże panu ustalić, czy pana zakład pracy znajduje się w posiadanym przez ZUS wykazie zlikwidowanych zakładów pracy i czy wskazany jest przechowawca dokumentów. Informacje te można również znaleźć na stronie internetowej ZUS.
– Pobieram rentę rodzinną po zmarłym ojcu. W styczniu ukończyłem 24 lata. Obecnie kontynuuję naukę na ostatnim roku studiów wieczorowych. Czy ma to wpływ na dalszą wypłatę tego świadczenia?
– Nie. Prawo do renty rodzinnej przysługuje studiującemu do czasu osiągnięcia 25. roku życia, a jeżeli ukończy ten wiek będąc na ostatnim roku studiów do końca roku akademickiego. Status uczelni nie ma znaczenia.
– Brakuje mi wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej o zarobkach w latach 1974–1980. Ale mam świadectwo pracy, gdzie jest podana kwota zarobków. ZUS nie chce mi tego uznać do obliczania podstawy wymiaru emerytury. Dlaczego?
– W świadectwie pracy podawana jest kwota ostatnio przysługującego wynagrodzenia. Dokument niezbędny do wyliczenia podstawy wymiaru emerytury musi potwierdzać wysokość zarobków za każdy rok kalendarzowy oddzielnie, bowiem w celu ustalenia wskaźnika podstawy wymiaru zarobki za poszczególne lata porównywane są z przeciętnym wynagrodzeniem za te same lata.
– Pobieram świadczenie przedemerytalne. W grudniu 2015 r. miałem wypadek samochodowy. Czy mogę złożyć wniosek o rentę? Czy ZUS wypłaci mi korzystniejsze świadczenie?
– Fakt pobierania świadczenia przedemerytalnego nie przeszkadza w tym, aby mógł pan ubiegać się o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednak w przypadku spełnienia wszystkich wymaganych warunków do przyznania renty i powstania zbiegu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i równoczesnego prawa do świadczenia przedemerytalnego nie obowiązuje zasada wyboru świadczenia korzystniejszego kwotowo. ZUS zawiesi prawo do świadczenia przedemerytalnego i podejmie wypłatę renty inwalidzkiej.
– Jestem na wypowiedzeniu do końca stycznia. Wiek emerytalny osiągnę końcem marca 2016 roku. Czy do ukończenia wieku emerytalnego powinnam zarejestrować się na bezrobociu? Kiedy powinnam złożyć wniosek o emeryturę? Co dołączyć?
– Powinna się pani zarejestrować jako osoba bezrobotna, natomiast nie wcześniej niż na 30 dni przed osiągnięciem wieku emerytalnego należy złożyć wniosek o emeryturę. Jeżeli ma pani ustalony kapitał początkowy, to do wniosku o emeryturę wystarczy dołączyć świadectwo pracy potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy.
– Jestem emerytem i mam okazję podjąć pracę. Kiedy pracujący emeryt i rencista musi zgłosić do ZUS fakt dorabiania?
– Świadczeniobiorcy, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny nie mają obowiązku informowania ZUS o wysokości osiągniętych przychodów. Zwolnienie to obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym zostanie ukończony powszechny wiek emerytalny. Wszyscy pozostali świadczeniobiorcy, którzy w ciągu roku kalendarzowego pozostawali w zatrudnieniu i uzyskali przychody podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, zobowiązani są do zgłoszenia i nadesłania oświadczenia o osiągniętych przychodach. Trzeba to zrobić najpóźniej do 28 lutego po roku kalendarzowym, w którym pozostawało się w zatrudnieniu.
– Do 2004 roku pracowałem w szkodliwych warunkach przez 26 lat, mam na to świadectwo pracy. Czy mogę przejść na emeryturę wcześniejszą?
– O ile urodził się pan po 1948 roku i jeśli na 1 stycznia 1999 r udokumentuje pan w sumie 25 lat pracy (składkowych i nieskładkowych), w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach, to po ukończeniu 60 lat będzie pan mógł przejść na wcześniejszą emeryturę. Jeśli nie ma Pan 25 lat pracy na koniec 1998 r., to po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego będzie mógł złożyć wniosek o emeryturę wraz z rekompensatę za to, że nie skorzystał pan z wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.
– Pracowałam tylko 5 lat, bo 11 lat jestem na rencie chorobowej. Czy jeżeli osiągnę wiek dostanę świadczenie emerytalne? W jaki sposób będzie wyliczone?
Jeżeli w dniu osiągnięcia wieku emerytalnego nadal będzie pani miała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, to zostanie Pani z urzędu przyznana emerytura. Emerytura ta będzie liczona według nowych, zreformowanych zasad tj. w oparciu o kapitał początkowy i zgromadzone składki po dniu 31 grudnia 1998 r. Wysokość emerytury przyznanej z urzędu nie może być niższa niż dotychczas pobierana renta z tytułu niezdolności do pracy.
– Wujek otrzymał emeryturę z rekompensatą. Pracowali razem z moim tatą, i mają takie same świadectwa pracy. Może i jemu taka emerytura przysługuje?
– Rekompensata przyznawana jest jako dodatek do kapitału początkowego dla osób, które złożyły wniosek o przyznanie emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i przed dniem 1 stycznia 2009 przez 15 lat pracowały w warunkach szczególnych. Rekompensata przyznawana jest osobom, które nie miały ustalonego prawa do wcześniejszej emerytury lub emerytury pomostowej. Składając wniosek o emeryturę należy dołączyć świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.
Odpowiadała Małgorzata Łyszczarz-Bukała, rzecznik prasowy, oddział ZUS w Rzeszowie
TEKST UKAZAŁ SIĘ W PAPIEROWYM WYDANIU TYGODNIKA SZTAFETA – nr 3/2016
