Sprzedaż samochodu z zastawem rejestrowym

Zastaw rejestrowy może zostać ustanowiony na samochodzie jako zabezpieczenie spłaty kredytu. Jeśli kredytobiorca przestanie spłacać zadłużenie, bank może zaspokoić się poprzez zajęcie samochodu, niezależnie od tego, że jego właścicielem jest już ktoś inny. Czyli zawsze istnieje ryzyko, że nabywając samochód, bez sprawdzania danych o zastawie, możemy stracić pieniądze. Dlatego zawsze przy zakupie pojazdu, należy sprawdzić, czy samochód jest wolny od tego typu obciążeń.

Zasady ustanowienia zastawu rejestrowego reguluje ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, a w kwestiach nie uregulowanych tą ustawą stosuje się pomocniczo przepisy Kodeksu cywilnego o zastawach.

Jak ustanowić zastaw rejestrowy na samochodzie

Zastaw rejestrowy ustanawia się w umowie zastawniczej. Stronami takiej umowy jest osoba uprawniona do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawca, czyli właściciel samochodu) i wierzyciel (zastawnik, czyli bank udzielający kredytu). Osoba, która decyduje się na pożyczkę pod zastaw samochodu oddaje częściowe prawo do pojazdu wierzycielowi. Co ważne, w dowodzie rejestracyjnym pojazdu pojawia się adnotacja mówiąca o tym, że nasz wierzyciel jest współwłaścicielem samochodu. Jego dane będą widniały w dowodzie rejestracyjnym dopóki nie uregulujemy wobec wierzyciela płatności. Innymi słowy, pożyczkodawca będzie współwłaścicielem naszego samochodu do momentu całkowitej spłaty pożyczki.

Będąc właścicielami samochodu, na którym ustanowiony jest  zastaw rejestrowy, mamy całkowite prawo do korzystania z pojazdu podczas trwania umowy pożyczki. Wierzyciel nie może ingerować w to, gdzie poruszamy się samochodem i jak często go użytkujemy. Musimy jednak pamiętać, że jeśli nie spłacimy długu i nie będziemy chcieli oddać samochodu wierzycielowi, może on domagać się wydania pojazdu.

W razie ustanowienia zastawu rejestrowego na pojeździe mechanicznym podlegającym rejestracji, zastaw ten, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, zostaje odnotowany w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, jednak brak takiej adnotacji nie powoduje nieważności zastawu. Brak wpisu w dokumentach pojazdu nie oznacza jeszcze, że pojazd ten jest wolny od zastawu.

Kiedy następuje wygaśnięcie zastawu rejestrowego

Zastaw rejestrowy obowiązuje wyłącznie na czas przewidziany w umowie. Wygasa, gdy zobowiązanie względem wierzyciela zostaje spłacone. Należy jednakże pamiętać, że wpis o ustanowionym zastawie wciąż będzie figurował w rejestrze zastawów oraz dowodzie rejestracyjnym samochodu, gdyż spłata długu nie powoduje automatycznego wykreślenia  wpisu z rejestru zastawów. Aby usunąć oba te wpisy, musimy zdobyć pisemne oświadczenie wierzyciela o całkowitej spłacie zadłużenia. Warto pamiętać, że strony umowy mogą ustalić indywidualne zasady wygaśnięcia zastawu rejestrowego. Każdorazowo powinny one zostać zawarte w umowie i szczegółowo omówione jeszcze przed jej podpisaniem.

Jak sprawdzić zastaw skarbowy na samochodzie

Jeśli kupujemy używany samochód, to koniecznie należy sprawdź, czy  ustanowiony jest na nim tzw. zastaw rejestrowy. Dlatego też zakup samochodu używanego powinien być poprzedzony dokładnym zbadaniem nie tylko jego stanu technicznego, ale również statusu formalno-prawnego. Z tego powodu, przed dokonaniem zakupu samochodu, oprócz sprawdzenia jego stanu technicznego, powinniśmy również upewnić się, czy pojazd faktycznie może być legalnie sprzedany przez daną osobę.

Brak sprawdzenia samochodu przed zakupem pod kątem zastawu skarbowego może mieć poważne skutki finansowe dla nowego, niczego nieświadomego właściciela. Przede wszystkim zastaw skarbowy idzie za rzeczą, a nie za właścicielem, a to oznacza, że dłużnik może sprzedać samochód obciążony zastawem skarbowym, a nabywca będzie musiał oddać ten samochód za zaległości podatkowe poprzedniego właściciela. Nie ma w tym przypadku znaczenia, czy nowy właściciel wiedział o zastawie skarbowym kupując samochód, czy też nie. Gdzie szukać zatem informacji dotyczących zastawu i jak sprawdzić czy na samochodzie  był zastaw? Przede wszystkim źródłem takich informacji jest:

▪ dowód rejestracyjny – zastaw rejestrowy powinien być wpisany do dowodu rejestracyjnego pojazdu. Jednak brak tego wpisu w dowodzie, nie powoduje, że zastaw jest nieważny. Czyli nawet brak wpisu w dowodzie nie musi oznaczać, że takiego zastawu nie ma, a zatem nie daje całkowitej pewności co do bezpieczeństwa transakcji;

▪ historia pojazdu CEPIK;

▪ rejestr zastawów.

Rejestry zastawów są prowadzone przez właściwe miejscowo sądy rejonowe. Sądem właściwym miejscowo jest sąd, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziby zastawcy, czyli posiadacza pojazdu. Rejestr ten jest jawny. Z wnioskiem o wydanie informacji, może wystąpić każdy. Sądy wydają zaświadczenia o wpisie lub jego braku. Zarówno wydanie zaświadczenia, odpisu, udzielenie informacji jest płatne i ponosi je wnioskujący. Opłaty są jednak stosunkowo niewielkie i wynoszą po kilkadziesiąt złotych. Jednak jedynym i pewnym źródłem informacji jest Centralna Informacja o Zastawach Rejestrowych. Wystarczy złożyć wniosek:

•   osobiście lub korespondencyjnie. Adres to: Centralna Informacja o Zastawach Rejestrowych, 00-454 Warszawa, ul. Czerniakowska 100;

•   w ekspozyturze Centralnej Informacji o Zastawach Rejestrowych, czyli w wybranych sądach rejonowych. Wniosek w tym przypadku składa się osobiście, a adresy znajdziemy na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości;

•  można również wystąpić o informację o zastawie/jego braku korzystając z wniosku elektronicznego (do autoryzacji będzie potrzebny podpis elektroniczny).

Bożena Kolba

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t. jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 2017)