Świadczenie przedemerytalne

Świadczenie przedemerytalne skierowane jest do osób w wieku przedemerytalnym (kobiety 60 lat, mężczyźni 65), uprawnionych do otrzymywania emerytury ze względu na staż pracy, jednakże w danym momencie pozbawionych źródła przychodu, którzy spełniają określone w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych warunki.  Aby otrzymać prawo do świadczenia przedemerytalnego, należy spełnić dwa rodzaje warunków. Po pierwsze należy spełnić warunki, które są wspólne dla wszystkich osób ubiegających się o świadczenie przedemerytalne, a po drugie należy spełnić warunki indywidualne, uzależnione m.in. od stażu pracy, wieku,  przyczyn ustania stosunku pracy.

Pracownik zaraz po zwolnieniu z zakładu pracy nie otrzyma świadczenia przedemerytalnego. Najpierw musi zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy, jako bezrobotny. Po 6-miesięcznym okresie pobierania zasiłku, powiatowy urząd pracy wystawi dokument poświadczający, jak długo osoba korzystała z zasiłku. Dokument ten jest niezbędny do uzyskania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Na złożenie w ZUS-ie wniosku o świadczenie jest 30 dni, odkąd powiatowy urząd pracy wyda ten dokument.

Warunki wspólne do przyznania świadczenia przedemerytalnego

Świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie zainteresowanej po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba taka spełnia łącznie następujące warunki:

1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna (okres ten potwierdzi urząd pracy odpowiednim zaświadczeniem);

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych(ten fakt potwierdzi urząd pracy odpowiednim zaświadczeniem);

3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Jeśli termin ten zostanie przekroczony, ZUS wyda decyzję o odmowie świadczenia przedemerytalnego. Jednakże osoba uprawniona może zgłosić wniosek o przywrócenie terminu na złożenie wniosku o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby zainteresowanej, może przywrócić termin do złożenia tego wniosku.

Warunki indywidualne do przyznania świadczenia przedemerytalnego

Żeby otrzymać prawo do świadczenia przedemerytalnego, osoba zainteresowana musi jednocześnie spełnić warunki, które są uzależnione od przyczyn rozwiązania stosunku pracy, wieku oraz stażu pracy.

Warunki dla osób, z którymi stosunek pracy rozwiązano z przyczyn dotyczących zakładu pracy

Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:

1) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta oraz 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

3) do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta i 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

4) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

4a) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390), lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2020 r. poz. 1297), pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub

6) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Od kiedy przysługuje świadczenie

Świadczenie przedemerytalne przyznaje się na wniosek, który zgłasza osoba ubiegającą się o to świadczenie. Wniosek powinien być złożony w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby. Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustala od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z odpowiednimi dokumentami. Do wniosku dołącza się dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, a także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości, określone przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wniosek składa się do organu rentowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

Wysokość świadczenia przedemerytalnego od 1 marca 2023 r. do 28 lutego 2024 roku wynosi 1600,70 zł brutto. Kwota świadczenia przedemerytalnego podlega waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Bożena Kolba

Podstawa prawna

▪ Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. 2023, poz. 779).

▪ Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 735).

▪ Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Z 2018 r. poz. 1969, ze zm.).

▪ Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510, z późn. zm.).