Gdy zaczynały się żniwa Niemcy przeprowadzili na Zasaniu zakrojoną na szeroką skalę pacyfikację tamtejszych wsi. Trwała ona, oznaczona kryptonimem „Wehrwolf” od 27 czerwca do 11 lipca 1943 roku. Bezpośrednio dowodził nią dowódca policji porządkowej w Generalnym Gubernatorstwie gen. policji Herbert Becker. Przeprowadzono ją głównie pułkami ze 154 i 174 rezerwowych dywizji Wehrmachtu oraz uzbrojonymi policyjnymi formacjami Ukraińców.
Zamierzeniem tej zakrojonej na szeroką skalę akcji było zniszczenie partyzantki, która ze względu na wielkie połacie lasów na Zasaniu miała sprzyjające warunki do działania. Ponadto szło o wyłapanie i wywiezienie tysięcy ludzi do Rzeszy na przymusowe roboty. Najtragiczniejsze wydarzenia rozegrały się w Majdanie Golczańskim, gdzie żywcem spalono 27 osób, w Mostkach i Kurzynie. Natomiast na roboty w III Rzeszy schwytano i wysłano najwięcej mężczyzn z Zarzecza i Jastkowic.
Akcją pacyfikacyjną hitlerowcy objęli również niewielki przysiółek Katów – Kutyły. 10 lipca 1943 roku formacje wojskowe i policyjne otoczyły śródleśne Kutyły. Napastnicy spalili kilka domostw, oszczędzono trzy. Podejrzanych o współprace i udzielanie pomocy partyzantce zlikwidowano na miejscu. Zamordowano wtedy 9 osób: Kutyła Katarzyna lat 78, Kutyła Tomasz lat 51, Kutyła Grzegorz lat 69, Mul Adam 51, Kutyła Stanisław 62, Kutyła Jan 31, Kutyła Zofia 36, Kutyła Antoni 35, Powęska Stanisław 36 lat. Ofiary pacyfikacji Kutył pochowano na cmentarzu w Domostawie.
Dziś Kutyły nie są przysiółkiem Katów, są samodzielnym sołectwem. 13 maja 2023 roku w tej wsi odbyła się uroczystość upamiętniająca ofiary pacyfikacji hitlerowskiej w lipcu 1943 roku. Przy budynku wiejskiej świetlicy usadowiono ogromny blisko 12-tonowy głaz i do niego przytwierdzono tablice upamiętniającą ofiary niemieckiej pacyfikacji z 10 lipca 1943 roku. Inicjatorem tego upamiętnienia był sołtys Kutył Ludwik Kuziora. Otóż budowniczowie trasy szybkiego ruchu z firmy Strabag wykopali ogromny głaz, który z inicjatywy sołtysa Kuziory przewieziono do Kutył i wtedy zrodził się pomysł na godne upamiętnienia ofiar pacyfikacji. Wójt gminy Zbigniew Walczak, znany z patriotycznej postawy, włączył się do tej akcji memuarystycznej. Tablice upamiętniającą nazwiska ofiar ufundował dyrektor Zbigniew Lach.
Uroczystości z odsłonięciem kamienia pamięci zaczęły się mszą św. w kościele w Zdziarach. Potem jej uczestnicy udali się do Kutył, gdzie przed budynkiem świetlicy umieszczono kamień pamięci. Były okolicznościowe przemówienia m.in. wójt gminy Z. Walczak w czasie przemówienia wspominał o pracach przy odsłonięciu pomnika Andrzeja Pityńskiego „Rzeź Wołyńska”, który ma stanąć przy drodze szybkiego ruchu w rejonie Domostawy. Na zakończenie uroczystości pod kamieniem pamięci składano kwiaty i zapalano znicze.
Dionizy Garbacz
