Jak uzyskać informację o rachunkach bankowych spadkodawcy

Istnieje dość szybki sposób na pozyskanie informacji o rachunkach bankowych spadkodawcy. Zgodnie z art. 92ba ust. 1 Prawa bankowego, bank jest zobowiązany udzielić posiadaczowi rachunku bankowego, będącemu osobą fizyczną, osobie, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku, oraz zarządcy sukcesyjnemu, zbiorczej informacji o:

1/  rachunkach bankowych posiadacza, w tym rachunkach wspólnych – bez wskazania danych współposiadacza;

2/ rachunkach posiadacza rachunku bankowego prowadzonych w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, w tym rachunkach wspólnych – bez wskazania danych współposiadacza;

2/ umowach rachunku bankowego posiadacza rozwiązanych albo wygasłych z przyczyn, o których mowa w art. 59a ust. 1-3, czyli wygasłych z dniem śmierci posiadacza rachunku albo z upływem 10 lat od dnia wydania przez posiadacza rachunku ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku;

3) rachunkach posiadacza rachunku bankowego prowadzonych w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, w tym rachunkach wspólnych – bez wskazania danych współposiadacza;

4) umowach rachunków posiadacza rachunku bankowego prowadzonych w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej rozwiązanych albo wygasłych z przyczyn, o których mowa w art. 13a ust. 1-3 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, czyli wygasłych z dniem śmierci członka kasy albo z upływem 10 lat od dnia wydania przez członka kasy ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku, chyba że umowa lokaty była zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat.

Zbiorcza informacja o rachunkach

Należy wiedzieć, że po śmierci członka rodziny jego bliscy przed uzyskaniem prawomocnego postanowienia sądu o nabyciu spadku lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza, nie otrzymają z banku żadnej informacji o kredytach zaciągniętych przez zmarłego czy też rachunkach bankowych. Takie informacje są bowiem objęte tajemnicą bankową. Bank, aby udzielić odpowiedzi na pytanie dotyczące umowy o czynność bankową, np. umowy kredytu, musi mieć pewność, że rozmawia z osobą upoważnioną do uzyskania informacji. W przypadku spadkobierców dokumentem potwierdzającym ich status, a zatem także prawo do uzyskania informacji, jest stwierdzenie nabycia spadku wydane w przewidzianej prawem formie przez sąd lub notariusza. Bez tego dokumentu bank nie może potwierdzić ani faktu istnienia umowy kredytu ani wysokości zobowiązania.

Spadkobiercy mogą dowiedzieć się o wszystkich założonych przez zmarłego rachunkach bankowych za pomocą Centralnej Informacji o  Rachunkach. Jest to usługa, która umożliwia dostęp do informacji między innymi o rachunkach osób zmarłych. Spadkobierca składając wniosek do Centralnej Informacji o Rachunkach może uzyskać kompletną informację o wszystkich rachunkach bankowych, a także rachunkach w SKOK-ach, których posiadaczem był zmarły. Wniosek o wyszukanie rachunków bankowych spadkobierca może złożyć w dowolnym banku lub placówce SKOK-u. Oczywiście, musi jednak przy tym okazać tytuł prawny do spadku potwierdzający nabycie spadku ( prawomocne stwierdzenie nabycia spadku przez sąd, akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, prawomocne postanowienie o dziale spadku). Po wyszukaniu rachunków przez Centralną Informację o Rachunkach spadkobierca otrzymuje zbiorczą informację na temat wszystkich odnalezionych rachunków bankowych zmarłego. Informacja zbiorcza będzie zawierała listę banków czy SKOK-ów, które prowadzą lub prowadziły rachunek zmarłej osoby, wraz numerami tych rachunków. Znajdzie się tam też informacja, czy rachunek jest nadal prowadzony oraz czy jest to rachunek wspólny. W zestawieniu pojawi się także informacja o umowach rachunków rozwiązanych lub wygasłych z powodu śmierci posiadacza rachunku albo braku dyspozycji przez 10 lat. W informacji tej nie znajdzie się jednak informacja o stanie rachunku bankowego. W celu uzyskania szczegółowych informacji o koncie bankowym, w szczególności o stanie konta, spadkobierca musi się udać już do placówki konkretnego banku, w którym prowadzony jest rachunek.

Jak z powyższych wyjaśnień wynika, o podanie takiej informacji spadkobierca nie musi prosić każdego banku z osobna, gdyż przepisy przewidują tzw. zbiorczą informację o rachunkach bankowych. Zbiorczą informację bank jest zobowiązany pozyskać ze specjalnie do tego utworzonej Centralnej informacji o rachunkach, zaraz po otrzymaniu pisemnego żądania od osoby uprawnionej i zweryfikowaniu jej tytułu prawnego. Taka informacja musi być przekazana przez bank osobie spadkobiercy, niezwłocznie po jej pozyskaniu z Centralnej informacji o Rachunkach.

Zamknięcie konta bankowego po śmierci właściciela

Co do zasady umowa rachunku bankowego osoby fizycznej wygasa z dniem śmierci posiadacza rachunku. Rzadko jednak jest tak, aby bank powziął natychmiastową informację o śmierci właściciela konta bankowego. Jeżeli bank nie poweźmie informacji o śmierci posiadacza rachunku, konto zostanie zamknięte najpóźniej po upływie 10 lat od przeprowadzenia ostatniej operacji na rachunku bankowym. Jednakże bank po 5 latach od wydania ostatniej dyspozycji na rachunku bankowym ma obowiązek wystąpić do ministra właściwego do spraw informatyzacji o udostępnienie danych z rejestru PESEL w celu ustalenia, czy posiadacz rachunku bankowego żyje. W momencie, gdy okaże się, iż brak dokonywania jakichkolwiek czynności na rachunku bankowym spowodowany jest śmiercią jego właściciela, bank dokonana zamknięcia konta bankowego.

W momencie, gdy bank uzyska informację o śmierci posiadacza rachunku, momentalnie blokuje jego konto. Dostęp do niego mogą uzyskać spadkobiercy dopiero po udokumentowaniu swojego statusu po stwierdzeniu nabycia spadku, czy okazując akt poświadczenia dziedziczenia. To, że pieniądze z konta po śmierci właściciela mogą zostać zablokowane przez bank nie oznacza wcale, że pieniądze z konta po śmierci właściciela zostają przejęte przez bank. Mimo zamknięcia rachunku umowa jest wiążąca aż do chwili wypłaty środków osobie mającej do nich prawo. To znaczy, że pieniądze zgromadzone na rachunku bankowym zmarłego wchodzą w skład masy spadkowej i podlegają dziedziczeniu. W tym przypadku blokada rachunku bankowego sprawia, że wygasają udzielone pełnomocnictwa, a bank powinien przestać pobierać opłaty za prowadzenie rachunku.

Tak więc, mimo, że konto w związku ze śmiercią posiadacza rachunku przestaje być aktywne, środki na nim zgromadzone pozostają nietknięte. Bank przestaje również naliczać opłaty związane z jego prowadzeniem do czasu wyjaśnienia kwestii spadkowych.

Bożena Kolba

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe ( tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 2324).