Obowiązek oraz zasady przewożenia w foteliku lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci o wzroście poniżej 150 cm reguluje ustawa Prawo o ruchu drogowym (art. 39). Przepisy odnoszą się zarówno do kierowców samochodów osobowych, jak i ciężarowych. Ustawodawca przewidział tylko kilka wyjątków, czyli sytuacji, w których dziecko o niższym wzroście może podróżować w samochodzie zapięte wyłącznie pasami bezpieczeństwa. Ustawa z 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym wdrożyła przepisy UE dotyczące zasad przewożenia dzieci w pojazdach samochodowych. Zniesiono wówczas kryterium wieku dziecka (12 lat), po osiągnięciu którego rodzice dziecka lub jego opiekunowie zwolnienie byli z obowiązku przewożenia go w samochodzie w foteliku bezpieczeństwa dla dzieci lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci. W świetle obecnie obowiązujących przepisów pozostało jedynie kryterium wzrostu, a więc dzieci o wzroście poniżej 150 cm (bez względu na wiek) muszą korzystać z fotelika bezpieczeństwa lub urządzenia przytrzymującego. Oznacza to, że nawet 16-latek powinien korzystać z fotelika bezpieczeństwa podczas podróży samochodem, jeśli jego wzrost nie przekracza 150 cm. W przypadku dzieci, które osiągnęły już 150 cm wzrostu, w czasie podróży wystarczą pasy bezpieczeństwa. Obowiązek przewozu dzieci w foteliku lub innym urządzeniu przytrzymującym dotyczy wszystkich właścicieli samochodów osobowych. Dziecko powinno korzystać z fotelika lub urządzenia przytrzymującego również podczas podróży samochodami ciężarowymi, takimi jak:

• pojazdy kategorii M1 - to samochody przeznaczone do przewozu nie więcej niż 8 osób (nie licząc kierowcy), mające co najmniej cztery koła (kat. M),
• pojazdy kategorii N1, N2, N3 – służące do przewozu ładunków, o masie całkowitej (odpowiednio) do 3,5 t, 3,5 t -12 t oraz powyżej 12 t.

Obowiązujące przepisy mówią o konieczności montażu fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci, zgodnego z:

1) masą i wzrostem dziecka 2) właściwymi warunkami technicznymi określonymi w przepisach Unii Europejskiej lub w regulaminach EKG ONZ dotyczących urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojeździe. Ponadto, foteliki bezpieczeństwa dla dziecka oraz inne urządzenia przytrzymujące dla dzieci powinny być instalowane w pojeździe, zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia, wskazującymi, w jaki sposób urządzenie może być bezpiecznie stosowane.

Kiedy można przewozić dziecko bez fotelika

Zgodnie z przepisami, w pojeździe kategorii M1, N1, N2 i N3, o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy o ruchu drogowym, przewóz dzieci w fotelikach lub innych urządzeniach podtrzymujących nie jest obowiązkowy, jeżeli:

• dziecko ma mniej niż 150 cm i więcej niż 135 cm wzrostu i ze względu na jego masę i wzrost nie jest możliwe zapewnienie mu odpowiedniego fotelika bezpieczeństwa lub innego urządzenia; w takiej sytuacji dziecko powinno siedzieć tylko na tylnym siedzeniu pojazdu i musi być zapięte w pasy bezpieczeństwa;
• rodzic lub opiekun dziecka posiada zaświadczenie od lekarza o przeciwwskazaniu do stosowania fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci;
• w pojeździe przewożona jest na tylnym siedzeniu pojazdu trójka dzieci, a w samochodzie nie ma możliwości zamontowania na tylnym siedzeniu trzech fotelików; w takiej sytuacji trzecie dziecko może siedzieć z tyłu, na środku pomiędzy fotelikami, ale powinno mieć przynajmniej 3 lata i być przypięte pasami bezpieczeństwa. W praktyce przepis ten dotyczy auta 5-osobowego, ponieważ w przypadku samochodu 7-9 osobowego nie ma problemu z zainstalowaniem dodatkowego, trzeciego fotelika. Warto pamiętać, że takie rozwiązanie, chociaż dopuszczone przepisami prawa, jest niebezpieczne dla trzeciego dziecka. Lepszą i bezpieczniejszą metodą będzie zamocowanie trzeciego fotelika lub innego urządzenia przytrzymującego na przednim siedzeniu w samochodzie. Należy jednak pamiętać, że przy ustawieniu fotelika tyłem, należy obowiązkowo wyłączyć poduszkę powietrzną pasażera i maksymalnie oddalić fotelik od miejsca ewentualnego niekontrolowanego wybuchu poduszki, albowiem jej uruchomienie stanowić może poważne zagrożenie bezpieczeństwa dziecka.

Obowiązek przewożenia dzieci w foteliku nie dotyczy także przejazdu:

• taksówką,
• specjalistycznym środkiem transportu sanitarnego, w jaki wyposażony jest zespół ratownictwa medycznego,
• pojazdem Policji, Straży Granicznej lub straży gminnej (miejskiej).

Co grozi kierowcy za nieprawidłowe przewożenie dziecka w samochodzie?

Niezgodne z przepisami przewożenie dzieci w samochodzie jest karane mandatem. Za przewożenie dziecka bez fotelika lub niezgodnie z przepisami, grozi mandat w wysokości 300 zł. Tyle samo wynosi kara za przewożenie dziecka tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu z włączoną poduszką powietrzną. Ponadto, 17 września 2022 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ewidencji kierujących pojazdami naruszających przepisy ruchu drogowego. Wprowadziły one do katalogu wykroczeń maksymalną karę 15 punktów, m.in. za przewożenie więcej niż dwojga dzieci w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami (dwoje dzieci - 10 punktów a jedno – 5 punktów). Bożena Kolba Podstawa prawna: Art. 39 i art. 45 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym ( tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 988).