• Kontakt
  • O nas
wtorek, 28 listopada, 2023
Sztafeta.pl - wiadomości z miast Stalowa Wola i Nisko
No Result
View All Result
  • Wiadomości
  • Stalowa Wola
  • Nisko
  • Sport
  • Kultura
  • Porady
  • Księgarnia
  • Ogłoszenia
  • Nekrologi
  • E-wydanie
Sztafeta.pl
No Result
View All Result
Strona Główna Stalowa Wola

W poszukiwaniu tożsamości miasta

Co nam mówi architektura Stalowej Woli

Stanisław Chudy Dodane przez: Stanisław Chudy
28 listopada 2022
w Stalowa Wola, Kultura
0
Po spotkaniu Marek Stańkowski podpisywał czytelnikom swoją najnowszą publikację. Można ją nabyć w sklepikach Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli: w głównej siedzibie w Rozwadowie przy ul. Sandomierskiej i w Muzeum COP przy ul. Hutniczej

Po spotkaniu Marek Stańkowski podpisywał czytelnikom swoją najnowszą publikację. Można ją nabyć w sklepikach Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli: w głównej siedzibie w Rozwadowie przy ul. Sandomierskiej i w Muzeum COP przy ul. Hutniczej

Share on FacebookShare on Twitter

– Co takiego ma Stalowa Wola, czego nie ma żadne inne miasto? – to główne pytanie, jakie postawił sobie Marek Stańkowski, autor książki-albumu „Stalowa Wola. Architektoniczne oblicza miasta z lat 1945-1989”. Jak mówił w Muzeum COP na spotkaniu z czytelnikami, chciał w niej pokazać charakter miasta, jego osobowość, jednym słowem – tożsamość. A wszystko to właśnie poprzez architektoniczne oblicza Stalowej Woli.

Autor, posiłkując się rzucanymi na ekran zdjęciami i grafikami, od razu wyłożył swoje przemyślenia.

– Moim zdaniem, mieszkańcy Stalowej Woli dysponują unikatowymi zasobami lokalnego dziedzictwa. O jego bogactwie świadczą przede wszystkim: etniczna grupa Lasowiaków, przedwojenna modernistyczna architektura, dziedzictwo industrialne (huta i elektrownia), założenia socrealistyczne i powojenny socmodernizm. Mam nadzieję, że zaskoczę Państwa swoimi sugestiami. Oczywiście to tylko moje spojrzenie na ten aspekt. Państwo możecie mieć zupełnie inny pogląd – zastrzegł się Marek Stańkowski.

Od modernizmu przez socrealizm do wielkiej płyty

O tym wyjątkowym, kulturowo-materialnym dziedzictwie Stalowej Woli znacząco mówiły tytuły kolejno wyświetlanych obrazów:

Pławo; Modernizm, art deco i miasto-ogród; Podział na kolonie i „dobra” kontynuacja; Pompatyczny socrealizm (1949-1956);, Zakładowy Dom Kultury i jego otoczenie – 1952; Stalowowolski MDM – 1954; Hala sportowa i kompleks basenowy – 1956; Szpital miejski – 1949; Liceum – 1951; Osiedle Flisaków – 1965; Tranzytowa ulica miasta – 1966-1979; Fabrykowany socmodernizm – os. Centralne, Pławo, Młodynie, Poręby, Na Skarpie; XII i XIV klatkowce, tzw. „koszarowce” (najdłuższy blok w mieście stoi przy ul. Poniatowskiego 18 i ma 246 metrów – red.); kościół pw. MBKP (1958-1973) – modernistyczny gotyk.

Autor krótko omawiał poszczególne architektoniczne etapy w historii Stalowej Woli, jej kolejne plany urbanistyczne i konkretne budowle.

– Najważniejsza spuścizna, jaką możemy się chwalić, to przedwojenna architektura budowanego od podstaw miasta. A budowano wtedy przejrzyście i funkcjonalnie – mówił Marek Stańkowski, nawiązując do podziału ówczesnego przyfabrycznego osiedla na trzy kolonie: robotniczą, urzędnicza i dyrektorską. Zaznaczył też, że w miejscu obecnych głównych komunikacyjnych przecięć linii kolejowej biegnącej przez Stalową Wolę, już przed wojną planowano drogowe wiadukty i tunele.

Ludzie, ideologia, zabudowa

Pokazał też ludzi, którzy projektowali Stalową Wolę i jej charakterystyczne budowle, poczynając od dwóch przedwojennych architektów: Bronisława Rudzińskiego (odpowiedzialnego za osiedle) i Jana Bitnego-Szlachty (budynki na terenie obecnej Huty, z gmachem Dyrekcji Naczelnej w pierwszym rzędzie).

Mówił też, że po 1945 r. wraz z nową władzą, ideologia wtargnęła także do architektury, co znalazło swój wyraz w socrealizmie, a to co przedwojenne „zaczęło być passé” (niemodne). Dotychczasową zabudowę miasta zaczęto więc otaczać socrealistycznymi budynkami z lat 50. Jego zdaniem, Stalowa Wola i tak miała wówczas szczęście, bo osobą, która odpowiadała wtedy, do 1958 r. za architektoniczne plany miasta, była Hanna Szwemin-Pater.

– Ona dosyć umiejętnie połączyła socrealistyczną zabudowę z zabudową przedwojenną, a kilka nowych bloków powstało nawet w tej przedwojennej manierze – podkreślił Marek Stańkowski. Przypomniał, że to jej zawdzięczamy np. obecny Miejski Dom Kultury, według autora – najładniejszy budynek wzniesiony w Stalowej Woli po wojnie, a w takim kształcie i wielkości – tylko dla tego miasta, bo nie ma w Polsce podobnej budowli, tak samo jak wyjątkowy jest kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski wg projektu Jana Bogusławskiego.

Nie można oczywiście powiedzieć tego o budownictwie z wielkiej płyty, zwłaszcza z lat 70., gdy potrzeby mieszkaniowe były tak wielkie, że budowano szybko i dużo, a w Stalowej Woli powstała szara, betonowa sypialnia. – Teraz zrobiła się kolorowa. Jednym to się podoba, innym nie – podsumował krótko autor.

Co z tym centrum?

– A czego nie ma Stalowa Wola, co ma wiele innych miast? Czyż nie historycznie ukształtowanego centrum? – zapytała go „Sztafeta”.

– Wiedziałem, że padnie pytanie o centrum. Powstanie centralnej części miasta zakładały już przedwojenne plany Bronisława Rudzińskiego. Ono było przewidziane tu, gdzie jest dziś kościół św. Floriana i sąsiednie tereny. A tu, gdzie stoi dworzec autobusowy miał powstać piękny dworzec kolejowy. W 1975 r. opracowano projekt zabudowy całego tego kwartału, ale plany Rudzińskiego były inne: miał tu powstać m.in. ratusz, teatr, opera, wspomniany dworzec kolejowy – odpowiedział Marek Stańkowski.

Poinformował też, że na bazie przedwojennych planów zamierza przygotować animację wyglądu miasta i pokazać, jaka byłaby Stalowa Wola, gdyby nie wojna.

Stanisław Chudy

Stanisław Chudy

Dziennikarz Tygodnika „Sztafeta” Kontakt: chudy.sztafeta@gmail.com Tel. 509 387 013

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

POLECANE

Rok działalności Ośrodka Dializ Otrzewnowych w stalowowolskim szpitalu

Rok działalności Ośrodka Dializ Otrzewnowych w stalowowolskim szpitalu

28 listopada 2023
Święcący napis zdobi Lipę

Święcący napis zdobi Lipę

28 listopada 2023

PROPONOWANE

Rok działalności Ośrodka Dializ Otrzewnowych w stalowowolskim szpitalu
Stalowa Wola

Rok działalności Ośrodka Dializ Otrzewnowych w stalowowolskim szpitalu

28 listopada 2023
26 medali i trzy pływackie rekordy Polski Mastersów ze Stalowej Woli
Sport

26 medali i trzy pływackie rekordy Polski Mastersów ze Stalowej Woli

28 listopada 2023
Spotkali się z Marcinem Mellerem
Wiadomości

Spotkali się z Marcinem Mellerem

28 listopada 2023
Święcący napis zdobi Lipę
Wiadomości

Święcący napis zdobi Lipę

28 listopada 2023
Zaklików. Nowy sprzęt trafił do strażaków ochotników
Wiadomości

Zaklików. Nowy sprzęt trafił do strażaków ochotników

28 listopada 2023
Stalowa Wola. Zagospodarują tereny przyblokowe przy ulicy Siedlanowskiego 2
Stalowa Wola

Stalowa Wola. Zagospodarują tereny przyblokowe przy ulicy Siedlanowskiego 2

28 listopada 2023
Facebook Twitter Youtube Instagram

Wydawnictwo Sztafeta działa od 1992 r. Zostało powołane do wydawania lokalnej gazety, a obecnie jest jedną z największych i najstarszych oficyn wydawniczych na Podkarpaciu.

  • O nas
  • Kontakt
  • Ogłoszenia
  • Polityka prywatności
  • Regulamin
  • Praca Stalowa Wola
  • Dodaj ofertę pracy

NEWSLETTER

Copyright 2023 © SZTAFETA. Wszystkie prawa zastrzeżone. |Archiwalna wersja strony | RODO | Realizacja Wirtualny Marketing

No Result
View All Result
  • Wiadomości
  • Stalowa Wola
  • Nisko
  • Sport
  • Kultura
  • Porady
  • Księgarnia
  • Ogłoszenia
  • Nekrologi
  • E-wydanie

Copyright 2023 © SZTAFETA. Wszystkie prawa zastrzeżone. |Archiwalna wersja strony | RODO | Realizacja Wirtualny Marketing

Używamy ciasteczek (cookies) na naszej stronie, aby Twoje doświadczenia w jej przeglądaniu były lepsze. Kliknij akceptuj, aby zaakceptować ustawienia.
Akceptuj
Manage consent

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT